Mevlâna’nın 4kapı hikayesi Öğrencilerden biri mevlânaya sormuş;

· Efendim bu 4kapı meselesini pek anlamıyorum. Bana anlayabileceğim bir lisanla anlatır mısınız?”

· Șimdi bak,Karşı medresede dersini çalışan dört kişi var ve hepsinin rahlelerine eğilmiş .sen git bunlarin hepsinin ensesine samar at, sonra gel anlatıyım.”

· Öğrenci gitmiş birincinin ensesine bir tokat atmış .tokadı yiyen derhal ayağa kalkıp arkasını dönmüş ve daha kuvvetli bir tokatla Mevlana’nın öğrencisi yere yığılmış. Öğrenci dayağı yemiş, geri dönecek ama hocasından itaat var.

· Yaradana güvenip ikinciye’de bir tokat atmış . Oda tam kalkıp elini kaldırmış. Tam tokadı vuracakken vazgeçip yerine oturmuş .

· Öğrenci devam etmiş üçüncü’yede tokat atmış. Üçüncü şöyle kafasını çevirip baktıktan sonra çalışmasına devam etmiş .

· Dördüncü tokat yemesine rağmen hiç oralı olmadan çalışmasına devam etmiş.

· Öğrenci mevlâna’ya dönmüş, olanları anlatmış.

· Mevlana “işte sana örnekler …

· Birinci şeriat kapısını geçmiş biri idi. şeriatta kısasa kısas olduğu için, tokadı yiyince kalktı, aynısını sana iade etti

· İkinci tarikat kapısındadır. Tokadı yiyince o da kalktı , tam tokadı iade ettcekken tarikat öğretisinde verdiği söz aklına geldi “sana kötülük yapana bile iyilik yap". Onun için döndü oturdu

· Üçüncü marifet, kapısına kadar gelmiştir. İyinin ve kötünün tek yaradandan, geldiğini bilir inanır. Yaradan bu kötülüğü hangi iblisi alet etti diye merakından söyle bi dönüp baktı

· Dördüncü, hakikat kapısını geçmiştir. İyinin ve kötünün tek sahibi olduğunu ve aynı olduğunu bilir. Onun için dönüp bakmadı bile…”.